LRA Oorlog – De Slachting van Barlonyo

Als je hier een beetje om je heen vraagt dan heeft iedereen wel een verhaal gelinkt aan de oorlog. Of men heeft moeten vluchten, familieleden zijn vermoord of gekidnapt, vee dat is gestolen of men moest verhuizen. Bij FAPAD werken we niet direct op dit onderwerp, maar mensen in de dorpen die onderdeel zijn van projecten in bepaalde gebieden zijn wel bijna allmaal oorlogsslachtoffers.
Normaal gesproken ga ik niet het veld in om met de mensen te spreken over de oorlog, maar in januari dit aar moest ik op pad met een Vlaamse journalist die een artikel wil schrijven over de Lord Resistance Army (LRA); het leger van de heer van Joseph Kony. Zo ben ik zelf ook weer wat wijzer geworden en wilde één van de beruchte gebeurtenissen hier vlakbij Lira met jullie delen.

Barlonyo
Zo’n 30 minuten rijden van Lira, ligt het plaatsje Barlonyo. Hier was een groot vluchtelingenkamp waar duizenden mensen op elkaar gepakt zaten in hutjes. Deze hutjes moesten ze zelf bouwen en lijken gewoon op de modder hutjes met rieten daken, waar de meeste mensen nu ook in wonen. Op de plek waar de ingang zich bevond staat nu een gedenkteken en twee grote massagraven (zie foto). Op 21 februari 2004 werd er een brief afgeleverd van de LRA aan de 300 Oegandese politieagenten die het kamp bewaakten. Hierin stond dat de rebellen het kamp aan het einde van de middag om 17:00 zouden aanvallen. Wel netjes dat ze het ff vermelden, toch?

Die middag kwam er een grote truck om de politieagenten/kampbewakers op te halen, waardoor er nog maar 15 bewakers achter bleven. Dus.....300 agenten die 1000 mensen moesten beschermen is natuurlijk al een lachtertje, maar 15 kampbewakers??? De reden die wordt gegeven dat de agenten zijn weggehaald is dat ze hun salaris hadden gekregen en inkopen in Lira konden gaan doen. De overgebleven 15 mannen hebben het maar op een zuipen gezet, want de wisten natuurlijk waar dit op uit zou lopen. Dus, 15 bezopen politie agenten ter bescherming van 1000 vluchtelingen en om 17:00 kwamen er 400 LRA rebellen op bezoek........

De LRA rebellen hebben vaak bij overvallen oude afgedankte uniformen aan van het Oegandese leger. Deze keer was het niet anders. Vanaf de achterkant van het kamp zijn ze binnengekomen en vertelde iedereen dat ze hun hutten in moesten gaan. Sommige mensen vertrouwde het niet en probeerde te vluchten, anderen gehoorzaamden en gingen naar binnen. Binnen 1,5 uur tijd hebben de rebellen het grootste deel van de hutten in de brand gestoken en vluchtende mensen vermoord met geweren en machettes. Pas de volgende dag om 06:00 in de morgen kwam er hulp voor de slachtoffers en zijn de gewonden van de doden gescheiden.

Onder politieke druk is president Museveni na 1 maand gekomen om de ceremoniele begrafenis bij te wonen van de slachtoffers. Aan de graven en het gedenkteken wilde hij niet te veel betalen en dit is dan ook grotendeels door het Nationale Museum van Oeganda bekostigd. Ook het vermelde aantal slachtoffers op het gedenkplaatje is een lachtertje: 121 slachtoffers. Als je de twee grote massagraven bekijkt moet er wel heel veel ruimte zitten tussen elk lichaam. Bovendien zijn er in de jaren hieropvolgend nog schedels gevonden rondom het gebied als mensen hun akker gingen omploegen. Maar goed, de overheid stopt dit verhaal graag in de doofpot.

Net als jullie waarschijnlijk had ik vragen als: “Waarom zijn de kampbewakers weggehaald ondanks dat men wist dat de rebellen het kamp gingen overvallen? Waarom kwam er zo laat pas hulp? Hoe kunnen LRA rebellen aan Oegandese legeruniformen komen?” Hoe langer ik hier woon, hoe meer verhalen ik hoor en hoe meer ik lees, hoe duidelijker het wordt: De oorlog in het Noorden kwam het regime van M7 (afkorting voor Museveni) heel goed uit. De eeuwenoude verdeel en heerst techniek. En waar ikzelf dan helemaal mistroostig van word is het feit dat de rijke landen dit maar al te goed wisten/weten. Zo is M7 zelf de eerste geweest die op grote schaal kindsoldaten heeft gebruikt, en deze man zit nu nog steeds na 27 jaar op de troon......

Mocht je meer willen weten over dit onderwerp, lees dan het boek ‘The wizard of the Nile’ van Matthew Green. Een Reuters journalist die een verhaal over Kony wil schrijven, hem uiteindeliijk ook spreekt, maar er steeds meer achterkomt wat de rol van de Oegandese overheid was tijdens de oorlog. Dit boek is overigens een tijd verboden geweest in Oeganda.